Vərdişin gücü

Lao Tzu və Mahatma Gandinin vərdişlərlə bağlı oxşar fikri var: “düşüncələrinə diqqət et, sözlərinə çevrilir, sözlərinə diqqət et, hərəkətlərinə çevrilir, hərəkətlərinə diqqət et, vərdişlərinə çevrilir, vərdişlərinə diqqət et, xarakterinə çevrilir, xarakterinə diqqət et, taleyinə çevrilir.”

Müşahidələrimə əsasən deyə bilərəm ki, faydalı vərdişlərə sahib olmamaq bir çox insanın həyatını məhv edir. Bəs faydalı vərdiş nədir?

Gəlin əvvəlcə zərərli vərdişlərdən başlayaq. Yəqin ki, ağlınıza ilk növbədə içki, siqaret, narkotik və s. gəlir. Bundan başqa, vaxt öldürmək, ertələmək, məqsədsizlik kimi sonsuz sayda zərərli vərdişlər saymaq olar.

Tolstoy deyir ki, dünyanı dəyişmək istəyirsənsə, özündən başla. İllər əvvəl özümü dəyişməyə başladım. Bu gün faydasını gördüyüm bir çox vərdişə sahibəm. Məsələn:

1.     Günlük, həftəlik, aylıq, illik to do listlər yazmaq.

Ümumiyyətlə, hər şeyi siyahıya almaq, qeydlər aparmaq kimi bir vərdişim var. İl ərzində oxuduğum kitabları, baxdığım filmləri, bitirdiyim kursları, bir sözlə hər şeyi qeyd edirəm. Bu, bir növ özümə hesabat xarakterli fəaliyyətdir. İl ərzində nə qədər məhsuldar olduğumu ölçməyə, eyni zamanda, keçən ilki mənlə müqayisə aparmağa çox kömək edir.

Əminliklə deyə bilərəm ki, to do listin gücünə inanmayanlar birbaşa cəhənnəmə gedəcək. İnanmırsınızsa, yoxlayın. Görməli olduğunuz işləri ən azı bir gün öncədən yazsanız, ertəsi gün həm beyniniz rahat olacaq, həm də artıq gözünüzün qabağında olduğu üçün yerinə yetirməyə daha qərarlı olacaqsınız. Axşam yatağınıza girəndə gördüyünüz işlərin üstündən xətt çəkə, etmədiyiniz işlərə görə özünüzü cəzalandıraraq yata bilərsiniz. Cəzalandırma üsulları şəxsə görə dəyişir. Mən adətən özümü növbəti gün daha məhsuldar olmağa söz verməklə cəzalandırıram. Yəni, həm bugünkü yarımçıq işlərimi, həm də sabah görməli olduğum işləri bir yerdə edəcəyimə söz verirəm.

2.     Mütaliə.

Bu gün ağlı başında, mental sağlamlığı yerində bir insan olaraq qala bilmişəmsə, səbəbi mütaliədir. Kiçik yaşlarımdan qazandığım bu vərdiş üçün babama və qardaşıma təşəkkür düşür. Kitab oxumaq dünyanın ən gözəl zövqlərindən biridir. Bir gün oxumasam, özümü günün ən vacib ibadətini buraxmış dindar kimi hiss edirəm. Çantamda hər zaman kitab olur. Kitab oxumaqla bərabər kitablar haqqında yazmağı, sevdiyim sətirləri rəngləməyi, bəzən dəftərə köçürməyi də çox sevirəm. Hələ də mütaliə vərdişiniz yoxdursa, təəssüf ki, sizdə vəziyyət heç yaxşı deyil.

3.     Yazı.

Yazmaq vərdişini gec kəşf etdiyim üçün təəssüf edirəm. Gündəlik, bloq, hekayə, müşahidə - yaza biləcəyim nə varsa yazıram. Bir introvert olaraq, yazmaq özümü ifadə etmək şəklimdir, deyə bilərəm. Təbii ki, yazdıqlarımı kiminsə oxumasını istəmirəm. Oxunması mümkün olanları sosial şəbəkədə, bloqda paylaşıram. Ruhumun qaranlıq və gizli tərəflərini ifşa edən digər yazıları isə üzə çıxarmağa hələlik cəsarətim yoxdur. Yazmaq həqiqətən ruhun xilasıdır. İnanmayanlara yazı terapiyası haqqında araşdırmağı məsləhət görürəm.

4.     Tez yatıb tez durmaq.

Bu da Tolstoyun illər öncə oxuduğum məsləhəti sayəsində qazandığım vərdişdir. Sevimli yazıçım axşam saat 10-da yatıb səhər saat 5-də durmağı vərdiş halına gətirmişdi. Onun qədər tez yatmaq alınmasa da, tez durmaqla bağlı problemim yoxdur. İngilislərin dili ilə desək “morning person” olduğum üçün ancaq səhərlər enerjili və məhsuldar oluram. Enerjim günəşin doğması ilə mütənasib olaraq artır, batması ilə azalır.

5.     Meditasiya.

Bütün dinlərdə meditasiya hər hansı formada praktika olunur. Mənim üçün meditasiya yoga, təkbaşına gəzinti, dəniz sahilində günəşin doğması və batmasını izləmək, təbiətdə vaxt keçirmək, dua etməkdir. Meditasiya beyni və qəlbi lazımsız düşüncələrdən təmizləmək, mənəvi rahatlıq tapmaq üçün ən yaxşı vərdişdir. Hamının sakitliyə və hüzura ehtiyacı var.

6.     Sosial şəbəkə detoksu.

Bir neçə il öncə günün bir neçə saatını sosial şəbəkədə keçirdiyimi fərq etdim. Ətrafımdakı insanlarla müqayisədə elə də böyük rəqəm deyildi, amma həmin vaxtı daha faydalı işə sərf etmək qərarı verdim. Sosial şəbəkələr narkotik kimidir. Bir dəfə batan çıxa bilmir. Gec olmadan bunu düzəltmək lazımdır. Mən özümə ayda maksimum 3 dəfə sosial şəbəkədən istifadə etməyə icazə verirəm. Nə vaxt əlim instagrama, facebooka uzansa, barmağımı məqsədli şəkildə instagramın düz yuxarısına yerləşdirdiyim duolingoya aparıram.

7.     Öyrənmək.

Günün müəyyən hissəsini öyrənməyə ayırıram. Öyrənmə deyərkən özümə maraqlı olan mövzuları araşdırmaq, xarici dil öyrənmək, coursera, udemy kimi platformalardan əldə etdiyim kursları bitirməyi nəzərdə tuturam. İtalyan, ərəb, urdu kimi fərqli dilləri öyrənməyə cəhd edirəm.

P.S. Hələ ki təkcə italyan dili alınır.

Bəs sizin hansı vərdişləriniz var?