Şərqdə məhəbbət...

                   
https://www.youtube.com/watch?v=8a9fChT20sw

“Təhminə və Zaur” -sonluğu hamıya yaxşı məlum olan faciəli eşq hekayəsi.  Bu əsəri çox sevməyimin bir neçə səbəbi var. Mənə görə nəinki ölkəmizin, hətta bütün Şərq mentalitetini, əxlaq normalarını xırdalayan və ədəbiyyatımızda tək-tük rast gəlinən əsərlərdən biridir. Əsəri oxuyarkən o qədər qarışıq hisslər keçirmişdim ki. Qəzəb, kədər, sevinc, təəssüf, nifrət...

Təhminə və Zaur bir-birini cəmiyyətin “mümkünsüz” adlandırdığı məhəbətlə sevirdi. Elə həmin cəmiyyət də bu sevgini faciəyə çevirdi. Şərqdə xoşbəxtlik meyarı çox sadədir. Qəribədir ki, bu meyarda sevgidən söhbət belə getmir. Sevgisiz xoşbəxt olmaq olarmı? Ziyalı, tanınmış bir ailənin övladı olaraq xoşbəxt olmaq üçün halal süd əmmiş bir qızla evlənməli və uşaqlarını böyütməlisən. Sənin istəklərin, hisslərin, arzuların sadəcə bir heçdir. Evin, maşının, maaşın, “gül kimi” arvadın var. Xoşbəxt olmaq üçün daha nə lazımdır?

Keçən əsrdə yazılsa da, bu günkü cəmiyyətimiz o dövrdən heç fərqlənmir. Yenə köhnəlmiş əxlaq qaydaları, saxta insanlıq, heç kimə lazım olmayan mentalitet.  Mentalitet riyakarlıqdan başqa bir şey deyil. Cəmiyyət qabağında əxlaqdan, həyadan dəm vuran “şərəfli ailə başçıları” öz aralarında  keçmiş Zolyaları haqda pıçıldaşırlar. “Kişi cavanlıq eləməlidir, amma ailə başqa şeydir” məntiqi- əslində məntiqsizliyi çox Təhminələrin sonunu gətirib və hələ də gətirir. Əsərdə çürük ənənələri, əxlaq normalarını pozan Təhminədir. Amma əslində belədir mi? Yox. Professorundan tutmuş evdar qadınına qədər hamı iyrənc dərəcədə riyakardır. Boynunun təri yediyi toyuğun yağına qarışan gödək barmaqlı Dadaş, professor arvadı olaraq özünü kübarlıq təcəssümü hesab edən Zivər xanım, ordenli ərini gözə soxan Alya, elçiləri qapını dağıldan Firəngiz və Zaur.

Onlar təsəvvür edə bilmədilər ki beşmərtəbəli evin altıncı mərtəbəsi ola bilər. Onlar mentalitetin buxovundan azad ola bilmədilər. Onlar öz əli ilə, bilərək, bu faciəni gətirdilər və adını da xoşbəxtlik qoydular. Onlar kübar, ziyalı cəmiyyətin nümayəndəsi olaraq o professor başlarına yeridə bilmədilər ki  bir “fahişə” həqiqətən sevə bilər. Və onlardan daha səmimi, dürüst ola bilər. Əgər bunu anlasaydılar bəlkə hər şey başqa cür olardı.

 Zaur. O heç vaxt Təhminəni olduğu kimi qəbul edə bilmədi. Etmək istəmədi. Hər an onun yalanını tutmağa, ifşa etməyə hazır vəziyyətdə şübhə ilə yaşayırdı. Və heç vaxt öz hisslərinə tam azadlıq vermədi.

Təhminə ilk gündən bilirdi ki münasibətlərinin sonu yoxdur. Zaur heç bir zaman onun olmayacaq. Amma Zaurdan fərqli olaraq anı yaşamağa bacarırdı. Əsl həqiqət budur də budur- qəlbin xoşbəxtliyi.  Amma Zaurun ruhu yox idi bunu anlamağa...

Bəs Təhminəni ölümə sürükləyən cəmiyyət Zauru niyə xoşbəxt etmədi? Axı xoşbəxtlik formulunu, kimin üçün nəyin yaxşı olduğunu, başqalarının yerinə qərar verməyi çox gözəl bilirdilər. Onlara görə missiya tamamlanmışdı. Zaur xoşbəxtliyə çatmaq üçün bütün mərhələləri keçdi. Amma xoşbəxt olmadı. çünki onun səadəti həmişəlik getmişdi. Qaraciyər serrozundan...

Hər zaman sevginin qalib  gələcəyinə inansam da bu dəfə elə olmadı. Onların sevgisi, xoşbəxtliyi öldü. Onu öldürdülər...

                                              

                                               Love in the East.

Tahmina and Zaur- tragic love story whic everybody knows its end very well. There are many reasons why i love this novel. For me, this novel exposes not only the flaws of my country, but also the flaws of all East culture, mentality, morality. And this is rare novel which discusses all of these problems in detail. İ had lived so many confused feeling when i read this book: anger, grief, joy, regret, hatred...

 Tahmina and Zaur loved each other with the love which people called it “ impossible”. And this people turned their love into tragedy. The criterion of happiness in the East is very simple. İt is strange that, there is nothing related to love in this criterion. İs it possible to be happy without love?  As a son of intelligent and famous family, you should marry to chaste,courteous and well-brought up girl to be happy and you should bring up your kids. Your desires, your feelings, your dreams are just nonsense. You have a house, a car, a wife. What else you need to be happy?

In spite of that, this book has written in last century, but still our today`s  society is same. Again old morality rules, fake humanity, useless mentality. Mentality is nothing else but hipocrisy.

People who talk about moral standards with full passion in front of society, they whisper about their ex girls between each other.

“A man should enjoy life:-women, sex, everything, but family is other story” this  logic actually illogicality lead many Tahminas to the death and it will lead until people are slave of ridicules rules.

İt is Tahmina who breaks putrid traditions and moral standards. But is it really so? No. From professor to housekeeper everybody is dissgustingly insincere and double-faced. Short-fingered Dadash whose neck perspiration is mixed with the fat of food which he is eating,  Ziver who consider herself the symbol of nobility as a professor wife, Alya who is proud of  her husband`s medals, Firengiz whose lovers wreck their door.

They couldnt imagine that it is possible to have sixth floor of five floored apartment. They couldnt become free from the chain of mentality. They intentionally caused this tragedy and called it happiness. They as a representative of majestic society couldnt put their professor brains that, “a whore” is able to love. And she can be more sincere, more honest than them. İf they could understand it, everything would be different.

Zaur. He never accepted Tahmine just the way she is.  He didnt want to accept. He was ready to expose her every moment, he was living with doubt. And he never gave freedom to his feelings.

Tahmine knew if from the first day that, their relationship has no end. Zaur never can be hers. But unlike Zaur, she could live the moment. Real truth is this:- the happiness of soul. But Zaur didnt have the spirit to understand it...

And  the society who dragged Tahmina to death  why couldnt make Zaur happy? They knew the equation of happiness, they knew what is better for others, they knew how to decide on other`s behalf. The mission is completed for them. Zaur had passed all the stages to reach the happiness. But he couldnt be happy. His happiness died. Because of liver cirrhosis...

İ always believed in the victory of true love. But this time it wasnt like that. Their love and happiness died. They killed it...